Rynek Pracy Specjalistów 2021. Wyjątkowy rok rekrutacji

Jak podają analitycy Pracuj.pl, w całym 2021 roku zamieszczono w serwisie aż 974 294 oferty pracy. Znacznemu ożywieniu rekrutacyjnemu pracodawców towarzyszył rozwój wielu istotnych trendów rynkowych, odzwierciedlających się we wzroście popularności związanych z nimi specjalizacji czy w ewolucji oczekiwań kandydatów wobec ofert.

Nie sposób przecenić wagi trudności, z którymi mierzą się pracodawcy i pracownicy od blisko dwóch lat oraz długofalowych konsekwencji COVID-19. Mimo to miniony rok w rekrutacji należy ocenić jako wyjątkowo intensywny, obfitujący w rosnące zapotrzebowanie pracodawców na kadry i ogromne możliwości zmiany zawodowej dla wielu kandydatów – o czym pisze w komentarzu do raportu Rafał Nachyna, Dyrektor Operacyjny Pracuj.pl.

Systematyczne zwiększanie się liczby ofert publikowanych na Pracuj.pl obserwowane było w każdym kolejnym kwartale minionego roku. Najwyższy wzrost aktywności pracodawców widoczny był w I półroczu – w II kwartale ukazało się aż o 20% ogłoszeń więcej niż w pierwszych trzech miesiącach 2021 roku. Liczba ofert rosła jednak także w kolejnych miesiącach. W sumie II półrocze odpowiadało za 55% wszystkich ogłoszeń w serwisie w minionym roku.

W obszarze rekrutowanych specjalizacji 2021 rok przyniósł zarówno kontynuację części trendów znanych z poprzednich lat, jak i kilka ciekawych zmian. Wśród specjalizacji klasyfikowanych przez Pracuj.pl w zdecydowanej większości odnotowane zostały wzrosty liczby ofert publikowanych w serwisie rok do roku – nieliczne wyjątki to dziedziny o mniejszej popularności i skali, w których spadki były łagodne.

Na czele zestawienia najchętniej poszukiwanych specjalistów utrzymali się ponownie eksperci ds. handlu i sprzedaży. Dotyczyło ich 27% wszystkich ofert na Pracuj.pl. Kategoria ta przyniosła 265 175 ofert pracy dla kandydatów. Zainteresowaniu pracownikami w tym obszarze służyła niewątpliwie zarówno bardziej stabilna niż w 2020 roku sytuacja sklepów wielkopowierzchniowych czy galerii handlowych, a także rosnący nacisk firm na realizację ambitnych celów sprzedażowych.

Na drugiej pozycji znaleźli się specjaliści IT, do których kierowanych było 22% wszystkich ofert w serwisie. 218 407 ogłoszeń to wyraźne odzwierciedlenie trendów obserwowanych na rynku pracy. Na wynik ten złożyły się oferty dla specjalistów w zakresie rozwoju oprogramowania (14,5% wszystkich ogłoszeń) oraz administracji IT (7,5%).

Trzecie miejsce należało do pracowników obsługi klienta. Kierowano do nich 145 157 ogłoszeń, czyli 15% wszystkich zamieszczonych w serwisie w 2021 roku. W ostatnich trzech raportach Rynek Pracy Specjalistów można było obserwować stopniowy spadek udziału tej grupy specjalistów w całej puli ogłoszeń na Pracuj.pl, symbolizowany przez trzecie miejsce w zestawieniu. Mimo to także w tej kategorii kandydaci mieli w 2021 roku wybór wyraźnie większej liczby ofert niż w minionych latach.

Na czwartym miejscu znalazła się praca fizyczna, której dotyczyło 12% ogłoszeń, czyli 119 149 ofert opublikowanych na Pracuj.pl. Wysoka pozycja tej specjalizacji to optymistyczny sygnał zwłaszcza w kontekście problemów, z którymi fachowcy mierzyli się na początku pandemii. Jak wykazały ubiegłoroczne raporty Pracuj.pl, pracownicy fizyczni są coraz bardziej świadomi swojej dobrej pozycji negocjacyjnej w rekrutacjach. Piątą pozycję w zestawieniu zajęła inżynieria, która utrzymuje stabilny – około 10-procentowy – udział w puli ofert.

Miniony rok stanowił ważną próbę dla specjalizacji, których dotknęły trudności w pierwszych miesiącach pandemii koronawirusa. 2020 rok oraz trwające w jego trakcie lockdowny lub ograniczenia działalności różnych sektorów gospodarki przekładały się na obawy pracowników fizycznych, produkcji, budownictwa czy przede wszystkim osób zajmujących się hotelarstwem, turystyką i gastronomią. Ograniczane początkowo podczas pandemii budżety reklamowe odbijały się na rekrutacjach specjalistów ds. marketingu. Krach rekrutacyjny dostrzegalny w II kwartale 2020 roku dotknął natomiast mocno specjalistów HR.

Wszystkie wspomniane tendencje uległy znacznej zmianie w minionych 12 miesiącach. Między II półroczem 2020 roku a II półroczem 2021 roku we wspomnianych specjalizacjach obserwować można było wyraźny wzrost aktywności rekrutacyjnej pracodawców. Specjalizacje dotknięte na początku pandemii spadkami aktywności rekrutacyjnej skorzystały więc wyraźnie z ogólnego ożywienia na rynku pracy. Służyło im zdejmowanie obostrzeń czy okresy mniej intensywnego przebiegu pandemii koronawirusa.

Na szczególną uwagę zasługują obszary marketingu i HR, w których obserwować można było najbardziej wyraźne wzrosty. W przypadku marketingu popyt na specjalistów mógł prawdopodobnie napędzać ogromny wzrost sektora e-commerce i reklamy internetowej. Z kolei specjaliści HR stali się niezbędni do organizacji pracy zdalnej czy hybrydowej, a także wsparcia firm w coraz bardziej wymagających procesach rekrutacyjnych.

Ciekawe wnioski przynosi analiza najbardziej aktywnych rekrutacyjnie branż. W odróżnieniu od zestawienia specjalizacji, w przypadku zestawienia branż klasyfikujemy nie poszukiwany profil kandydatów, ale branżę reprezentowaną przez pracodawcę. W 2021 roku na pierwsze miejsce pod tym względem awansowały firmy z sektora IT – pochodziło od nich co dziesiąte ogłoszenie na Pracuj.pl (99 791 ofert). To kolejny dowód na bardzo duże ożywienie rekrutacyjne w obszarze nowych technologii w minionych 12 miesiącach.

Na drugim miejscu – tuż za IT – znalazły się firmy z branży finansów i bankowości (97 455 ogłoszeń opublikowanych na Pracuj.pl), czyli lider zestawienia w minionych latach. Na podium utrzymali się pracodawcy reprezentujący obszar handlu i sprzedaży B2C (84 574 oferty). Wśród liderów zainteresowania pracownikami na Pracuj.pl znalazły się także firmy z branż produkcji FMCG, budownictwa oraz handlu hurtowego B2B.

Na tle innych omawianych kwestii, skala rekrutacji w poszczególnych województwach w 2021 roku wykazywała się wyjątkową stabilnością. Warto zauważyć, że wzrost zainteresowania pracownikami na Pracuj.pl w stosunku do 2020 roku zaobserwowano we wszystkich z nich. Rekrutacje prowadzono także intensywniej w przypadku ofert pracy za granicą.  

W minionych 12 miesiącach co piąte ogłoszenie opublikowane na Pracuj.pl pochodziło od firm z województwa mazowieckiego (20% ofert na portalu), co dało mu ponownie pozycję mocnego i stabilnego lidera zestawienia, z minimalnym spadkiem w stosunku do 2020 roku. Na podium obok stolicy znalazły się województwo dolnośląskie (10% ofert) oraz śląskie (9%), które również utrzymały swoje miejsca z poprzedniego raportu Rynek Pracy Specjalistów.

Miejsce czwarte zajęło wielkopolskie (9%), które wyprzedziło w stosunku do poprzedniego roku małopolskie (9%). Różnice liczby ofert między tymi województwami były jednak stosunkowo niewielkie i wszystkie dysponowały bardzo zbliżonym potencjałem rekrutacyjnym w minionym roku. Za nimi znalazły się pomorskie (7%) i łódzkie (6%), których udział w puli ofert w 2021 roku się nie zmienił.

Wzrost znaczenia pracy i rekrutacji zdalnej to zdecydowanie kluczowy trend powstały w obliczu wyzwań zrodzonych przez pandemię koronawirusa. Wpłynął on na zmianę oczekiwań kandydatów wobec modeli pracy, ale także na nowe postawy pracodawców. Mimo znoszenia części obostrzeń pandemicznych, w minionym roku utrzymał się trend prowadzenia wielu rekrutacji w modelu zdalnym. Pod koniec grudnia 2021 roku dotyczyła ona około 39% aktywnych ogłoszeń dostępnych w serwisie – dla porównania pod koniec I półrocza 2021 roku było to 32%, a pod koniec grudnia 2020 roku  – około 30%.

Jeszcze bardziej imponujący wzrost dotyczył udziału ogłoszeń na Pracuj.pl dotyczących stanowisk umożliwiających pracę zdalną. Pod koniec minionego roku do tej kategorii należało blisko co piąte ogłoszenie w serwisie (19%). Jeszcze na finiszu pierwszego półrocza ub.r. było to ponad 10%, a w listopadzie 2020 roku – około 7%. Obserwowaliśmy więc w tym zakresie bardzo istotny trend dalszego stopniowego otwierania się pracodawców na zatrudnianie pracowników w nowych modelach wykonywania obowiązków. To także wynik rosnących oczekiwań kandydatów i nowych zwyczajów. Według badań Pracuj.pl, wykonywanie pracy w modelu hybrydowym lub zdalnym deklaruje aż 35% Polaków, przy czym najczęściej pracują tak reprezentanci Generacji Y (25-34) oraz mieszkańcy miast powyżej 500 tysięcy mieszkańców.

Już w 2020 roku specjaliści IT należeli do grup w najmniejszym stopniu dotkniętych trudnościami spowodowanymi pandemią koronawirusa. 2021 rok przyniósł prawdziwy wysyp ofert dla specjalistów od nowych technologii, o czym pisaliśmy we wcześniejszych rozdziałach. Jednocześnie rekruterzy musieli się nadal mierzyć z niedoborem doświadczonych kandydatów, przy malejącym zapotrzebowaniu na pracowników na poziomie juniorskim.

Niedobór kadr w obszarze nowych technologii oraz osób biegłych technologicznie wyłania się jako jedno z najważniejszych wyzwań rynku pracy w Polsce w nadchodzących latach. Aż 34% ofert pracy zamieszczonych w 2021 roku na Pracuj.pl dotyczyło bowiem specjalizacji, w których szczególnie wzrasta znaczenie kompetencji cyfrowych – obok IT także marketingu, reklamy, e-commerce czy badań i rozwoju. W każdej z tych dziedzin z roku na rok coraz bardziej istotne staje się sprawne poruszanie po świecie technologii i rozwiązań digitalowych. Tymczasem, według badań Komisji Europejskiej, Polska zajmuje wśród krajów UE czwarte miejsce od końca w zestawieniu DESI, szacującym potencjał cyfrowy gospodarek i społeczeństw Wspólnoty.

Na rynku pracy z jednej strony rośnie zapotrzebowanie na kompetencje cyfrowe, ale z drugiej na bardzo dużą liczbę ofert mogą liczyć pracownicy fizyczni. W 2021 roku dotyczyło ich 119 149 ogłoszeń, co czyniło tę grupę czwartą najbardziej popularną specjalizacją na portalu. Wyniki te pokrywały się z ustaleniami Barometru Zawodów, realizowanego na zlecenie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Około 2/3 wyliczanych w nim zawodów deficytowych związanych jest z pracą fizyczną.

Aż 63% ofert kierowanych do pracowników fizycznych zamieszczonych na Pracuj.pl w minionych 12 miesiącach pochodziło z drugiego półrocza. Pracodawcy byli najbardziej aktywni w III kwartale, któremu jednak tylko nieznacznie ustępowały trzy ostatnie miesiące roku.

Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden obszar aktywności rekrutacyjnej pracodawców, a mianowicie oferty kierowane do osób wchodzących na rynek pracy lub z mniejszym doświadczeniem. Początek pandemii COVID-19, a zwłaszcza okres II i III kwartału 2020 roku, przyniósł ograniczenie liczby staży i praktyk, wyraźnie odczuwalne w miesiącach letnich, zazwyczaj obfitujących w tego typu oferty. Pracodawcy ostrożniej niż wcześniej podchodzili także wówczas do zatrudniania osób na stanowiska juniorskie.

Jak wyglądało to w 2021 roku? Podobnie, jak w innych dziedzinach, także w tym obszarze rynek rekrutacji wykazywał wyraźne ożywienie. Stanowisk stażystów, praktykantów, młodszych specjalistów i asystentów dotyczyło 104 608 ofert, co stanowiło 11% wszystkich ogłoszeń w serwisie. Najchętniej poszukiwano ich w II półroczu minionego roku – pojawiło się wówczas aż 58% ofert dla osób na stanowiskach wymagających mniejszego doświadczenia z całorocznej puli.

Osoby rozpoczynające przygodę na rynku pracy mogły także dodatkowo skorzystać z unikalnych ofert pracy i porad zawodowych podczas Festiwalu Pracy JOBICON Online, na którym studenci i absolwenci stanowią jedną z ważnych grup uczestników. W dwóch ubiegłorocznych edycjach wydarzenia uczestniczyło ponad 140 tysięcy osób, biorąc udział w spotkaniach z pracodawcami, influencerami, w warsztatach czy konsultacjach CV.