Badanie Pracuj.pl „Nowe oblicza pracy”: praca zdalna i hybrydowa w obliczu zmian

Powrót do biur kontra potrzeba pracy zdalnej

26 maja 2022

Powroty pracowników do biur od co najmniej kilku tygodni stają się faktem. Jednak proces ten nie zachodzi bez zakłóceń. Aż 86% Polaków pracujących zdalnie lub hybrydowo badanych przez Pracuj.pl deklaruje, że także w przyszłości chcą wykonywać obowiązki w tych modelach. Możliwość bardziej elastycznej pracy kusi także osoby, które nie miały okazji działać zdalnie lub hybrydowo. 54% Polaków deklaruje, że chętniej zaaplikowaliby o pracę do firmy, która umożliwia dowolny wybór modelu wykonywania obowiązków.

Wybrane ustalenia:

66% badanych Pracuj.pl deklaruje pracę wyłącznie z biura.
27% pracujących zdalnie i hybrydowo chce działać w pełni spoza biura.
46% "hybrydowych" jest w biurze głównie w poniedziałki.
61% Polaków chętniej aplikuje do firm, które finansują koszty pracy zdalnej.

Niełatwy powrót za wspólne biurko

Ponowne zapełnianie się biur budzi ożywione dyskusje w firmach. Czy pracownicy tego chcą czy nie, pracodawcy podejmują konkretne kroki związane z ograniczaniem pracy zdalnej. Według analiz EY aż 72% firm, które w czasach pandemii pracowały w tym modelu, powróciło do biur lub planują to zrobić w najbliższej przyszłości. Jednak tylko w 40 proc. z tych, które podjęły taką decyzję, była ona konsultowana z zespołem. Eksperci HR alarmują, że odgórne, często niekonsultowane z zespołem przywrócenie pracy biurowej prowadzi do napięć na linii pracownik-pracodawca, a nawet decyzji o zmianie miejsca zatrudnienia.

Zazwyczaj taka reakcja nie wynika z negowania potrzeby pracy biurowej. W deklaracjach Polaków najczęściej oczekiwany jest model hybrydowy. Jednak zmiany „pandemicznych” proporcji w modelach pracy muszą być przeprowadzane z wyczuciem. Jakie postawy wobec pracy zdalnej przyjmują pracownicy w obliczu powrotu do biur? Aby to sprawdzić Pracuj.pl przeprowadził badanie na reprezentatywnej grupie 1796 Polaków posiadających pracę.

Trudna rezygnacja z nowych możliwości

Badania Pracuj.pl pokazują, że osobom, które przyzwyczaiły się do zalet pracy zdalnej, przeniesienie się do pracy biurowej może przychodzić z trudnością. Zdecydowana większość z nich chce nadal korzystać z elastycznych modeli wykonywania obowiązków. Aż 86% respondentów pracujących w marcu 2022 roku zdalnie lub hybrydowo chciało być zatrudnionymi na tych zasadach w perspektywie co najmniej kolejnych 1-2 lat. W tej grupie 27,5% deklaruje, że najchętniej w ogóle nie pojawialiby się w biurze.

W marcu 2022 roku - czyli okresie, gdy wiele firm zaczynało w praktyce wdrażać programy powrotu do biur, utrzymywał się ustabilizowany udział osób pracujących w bardziej elastyczny sposób. 34% Polaków posiadających pracę badanych przez Pracuj.pl deklarowało, że pracują zdalnie lub hybrydowo. Natomiast wyłącznie w siedzibie firmy wykonywało obowiązki 2/3 respondentów. To wyniki bardzo zbliżone do tych odnotowanych w październiku ubiegłego roku, czyli okresie większego nasilenia pandemii koronawirusa.

Co ciekawe, udział osób wykonujących obowiązki zdalnie lub hybrydowo maleje z wiekiem. W tej grupie znalazło się 37% przedstawicieli Generacji Z oraz 29% z najstarszej grupy wiekowej (45-65 lat). Podobną tendencję zaobserwować można było także w odniesieniu do wykształcenia. Im było wyższe, tym większy udział pracujących zdalnie lub hybrydowo.

Praca hybrydowa – trochę bardziej biurowa

Wraz z uspokajającym się stanem pandemii dostrzegalny jest rosnący udział pracy biurowej w życiu pracowników funkcjonujących w modelu mieszanym. W ciągu pół roku udział osób, które poświęcają pracy zdalnej ponad połowę czasu spadł o 10 punktów procentowych. W marcu 2022 już blisko 6 na 10 zatrudnionych hybrydowo spędzało poza biurem maksymalnie połowę etatu.

Analiza danych pokazuje, że już w marcu widoczne były pierwsze oznaki zmian w organizacji pracy. Możemy przypuszczać, że mamy tu do czynienia z inicjatywą zarówno pracowników, jak i pracodawców. O ile udział osób pracujących zdanie lub hybrydowo w Polsce utrzymywał się między IV kwartałem 2021 roku i I kwartałem 2022 roku na podobnym poziomie, o tyle proporcje pracy hybrydowej często ulegały zmianie. Badania wskazują, że częściej niż wcześniej bywamy w biurach. Te proporcje nadal mogą się zmieniać na korzyść bardziej „biurowego” modelu pracy hybrydowej. Nie spodziewamy się jednak powrotu do pracy stacjonarnej jako dominującego modelu

– komentuje Małgorzata Skonieczna, ekspertka ds. badań użytkowników w Grupie Pracuj.

Stabilne wydają się zwyczaje dotyczące dni wybieranych na wizyty w biurze. Zdecydowanie najchętniej do firmy przychodzi się w poniedziałki (46%), co stanowi wynik bardzo bliski do tego sprzed pół roku. Natomiast najrzadziej preferowane były piątki (9%) oraz weekendy (2%). Takie wybory pracowników mogą sugerować, że poniedziałki są wskazywane zarówno przez wielu pracowników, jak i firmy jako dni służące uporządkowaniu zadań, ich podziałowi i organizacji spotkań wymagających bezpośrednich kontaktów.

Praca zdalna jako atut w rekrutacji

Jakie aspekty organizacji pracy związane z modelem zdalnym mogą stanowić atut w rekrutacji? Pracuj.pl zapytało respondentów (zarówno pracujących zdalnie, jak i w pełni stacjonarnie), czy na ich skłonność do aplikowania wpłynęłoby kilka benefitów lub modeli działania firm. Największy pozytywny wpływ na skłonność do starania się o zatrudnienie ma dofinansowanie pracy zdalnej np. poprzez pokrycie części rachunków czy dodatkowe wyposażenie stanowiska. Pomogłoby ono podjąć pozytywną decyzję 61% kandydatów.

Na drugim miejscu znalazło się umożliwienie dowolnego wyboru modelu pracy (54%), a na trzecim otwartość na zatrudnianie osób spoza lokalizacji firmy (50%). Rzadziej jako dodatkowy atut postrzegane jest działanie firmy wyłącznie w modelu zdalnym (35%). Tylko 20% badanych jako atut postrzega brak możliwości pracy hybrydowej lub zdalnej.

Dostrzec można także, że pozytywny wpływ wspomnianych aspektów na efektywną rekrutację maleje wraz z wiekiem badanego. Osoby z grup wiekowych 18-24 oraz 25-34 wyraźnie częściej od tych z grup 35-44 oraz 45-65 zaaplikują chętniej do firm, które pracują wyłącznie zdalnie, dofinansowują pracę z domu, zatrudniają osoby z różnych lokalizacji i dają dowolność w wyborze modelu. Agnieszka Bieniak, Dyrektorka HR w Grupie Pracuj podkreśla ponadto wyraźną wagę, przykładaną przez kobiety do benefitów i możliwości związanych z pracą zdalną.

We wszystkich ze zmierzonych przez nas przypadków widać przewagę pań nad panami pod kątem udziału osób, dla których elastyczne modele wykonywania obowiązków mają istotne znaczenie w rekrutacji. Panie częściej zwracają uwagę na dofinansowanie części kosztów pracy zdalnej przez pracodawcę, umożliwianie wyboru dowolnego modelu pracy czy otwartość firmy na osoby z innej lokalizacji. Można przypuszczać, że na tę kwestię wpływać może konieczność łączenia ról rodzicielskich z zawodowymi. Poziom elastyczności, z jaką firmy podchodzą do zatrudniania na odległość jest wciąż znacznie wyższy niż przed pandemią i sprzyja możliwościom rozwoju zawodowego wielu kobiet

– komentuje Agnieszka Bieniak.

Blaski i cienie pracy zdalnej

Polacy mają za sobą już blisko 2,5 roku doświadczenia bezprecedensowego wzrostu znaczenia pracy zdalnej. Przez ten czas wiele osób zdążyło zebrać własne obserwacje dotyczące tego modelu. Co jest postrzegane jako jego największe atuty, a co jako wady?

Respondenci mający doświadczenia pracy zdalnej lub hybrydowej najczęściej wskazywali na dwie bardzo praktyczne kwestie – mniej czasu poświęcane na dojazdy do pracy (66%) oraz generowane oszczędności na wydatkach np. na paliwo czy żywność (47%). Wśród zalet wysoko znalazły się także kwestie dotyczące organizacji i efektywności – bardziej elastyczne godziny wykonywania obowiązków (36%) oraz większa efektywność (24%). Na ostatnim miejscu w czołowej piątce znalazła się możliwość samodzielnej aranżacji i wyboru stanowiska pracy (23%).

Wśród „cieni” dominują natomiast dwa czynniki związane z bardziej „miękkimi” aspektami zatrudnienia. Aż 48% pracujących zdalnie jako wadę tego modelu wymieniło trudności z oddzieleniem pracy i życia osobistego, a 43% - zbyt rzadkie kontakty ze współpracownikami. Dopiero na trzecim miejscu znalazły się aspekty związane z dodatkowymi wydatkami. W czołowej piątce wad znalazła się także konieczność korzystania z prywatnej przestrzeni do celów zawodowych oraz… mniejsza efektywność. Ten ostatni aspekt pokazuje, że model zdalny, w zależności od pracownika, może działać na niego zarówno mobilizująco, jak i obniżać osiągane przez niego wyniki.

Wykuwanie nowej rzeczywistości

Ponowne zapełnianie się biur i wprowadzanie modeli hybrydowych wymaga dużego wyczucia od pracodawców. Dla innych przedsiębiorstw, bardziej skłonnych do zatrudniania zdalnie, ten czas może się z kolei okazać okresem wzmożonej rekrutacji i większej responsywności kandydatów. W połowie maja 2022 roku aż 18% aktywnych ofert na serwisie Pracuj.pl oferowało możliwość pracy zdalnej. To kilkakrotnie więcej, niż przed wybuchem pandemii.

Przytaczane dane badawcze dowodzą, że w najbliższych miesiącach i latach czeka nas bardzo ciekawy proces wykuwania się nowego zawodowego ładu i nowych sposobów adresowania potrzeb pracowników. Bezpośredni powrót do sytuacji sprzed pandemii jest niemożliwy, a nowy… wciąż dopiero poznajemy.