Raport Pracuj.pl „Dwa lata nowej normalności. Pracownicy i kandydaci w nowym świecie pracy”

Dwa lata nowej zawodowej normalności. Raport Pracuj.pl

18 marca 2022

24 miesiące pandemii COVID-19 znacząco zmieniły rynek pracy. Najnowszy raport Pracuj.pl „Dwa lata nowej normalności” przedstawia opinie pracowników dotyczące życia zawodowego i sposobów wykonywania obowiązków, a także ewolucję postaw na przestrzeni pandemii. 7 na 10 badanych znajduje się w lepszej lub takiej samej sytuacji zawodowej, jak na jej początku. Ponad połowa dostrzega na rynku pracy rosnącą liczbę ofert. Osoby, które zmieniły miejsce zatrudnienia zazwyczaj sprawnie się w nich zaadaptowały – choć przyznają, że budowa więzi z pracodawcą w czasach pandemii bywa trudna.

Jak zmieniały się postawy kandydatów w trakcie pandemii? Przeczytaj raport Pracuj.pl "Dwa lata nowej normalności" [KLIKNIJ]

Wybrane ustalenia raportu:

Sytuacja zawodowa 69% badanych jest lepsza niż 2 lata temu lub podobna.
Tylko co piąty obawia się o pracę bardziej, niż na początku pandemii.
Ponad połowa badanych dostrzega rosnącą liczbę ofert pracy w Polsce.
Rośnie asertywność rekrutacyjna kandydatów wobec pracodawców.
61% wchodzących do nowej pracy w pandemii czuło się do niej dobrze wdrożone.

Dwa lata ewolucji rynku pracy

24 miesiące funkcjonowania z COVID-19 upłynęły pod znakiem kolejnych zmian na rynku pracy. Początkowy szok z pierwszego lockdownu przeszedł w odmrażanie gospodarki, a następnie – w silny wzrost zapotrzebowania na pracowników. Jednocześnie rytm pracy firm i całych branż zakłócały okresowo kolejne fale pandemii. Mimo licznych trudności nowa normalność okazała się jednak czasem pozytywnych możliwości dla niespodziewanie szerokiego grona uczestników rynku pracy.

Raport Pracuj.pl „Dwa lata nowej normalności. Pracownicy i kandydaci w nowym świecie pracy” podsumowuje zmiany życia zawodowego w Polsce w obliczu COVID-19. W tym czasie przeprowadzone zostały cztery edycje badania. Najnowszy pomiar zrealizowano na początku marca 2022 roku na grupie 964 użytkowników serwisu Pracuj.pl. W pierwszej odsłonie serii tekstów poświęconych raportowi przyglądamy się ogólnej ocenie sytuacji zawodowej przez badanych po dwóch latach pandemii, ich postawom wobec zmiany pracy oraz najbliższej przyszłości zawodowej. Poznajemy też doświadczenia osób, które w trakcie pandemii wchodziły do nowego środowiska zawodowego.

Raport „Dwa lata nowej normalności” podsumowuje wyniki czwartego sondażu opinii przeprowadzonego przez Pracuj.pl w obliczu pandemii koronawirusa. W ostatnich dwóch latach szczególnie odczuwaliśmy, że rzeczywistość wymaga od nas elastyczności, otwartości na zmianę, empatii. To przesłanie szczególnie ważne dziś, w obliczu niepokojów na świecie. Z pokorą wobec trudnej rzeczywistości, w odpowiedziach badanych doszukujemy się dobrych impulsów z rynku, pokazujących możliwości nawet w trudnych czasach. Jednocześnie wybuch konfliktu w Ukrainie sprawił, że w najbliższych miesiącach czekają Polskę nowe wyzwania kadrowe. W obliczu tych zjawisk zebrane w raporcie wnioski mogą stanowić ciekawy wgląd w to, jak uczestnicy rynku pracy potrafią odnaleźć się w rzeczywistości mimo niespodziewanych zmian

mówi Rafał Nachyna, Dyrektor Operacyjny Pracuj.pl.

Mniej osób dotkniętych zawodowo przez pandemię

Na gorszą sytuację zawodową, niż przed dwoma laty wskazuje 31% respondentów Pracuj.pl. Dla porównania rok wcześniej była to aż połowa badanych. Zaobserwować natomiast można wzrost udziału osób, które radzą sobie w pracy lepiej – w marcu 2022 roku deklarowało to 28% respondentów, czyli aż dwukrotnie więcej niż w lutym 2021 roku.

W porównaniu do początku pandemii COVID19.png

Po roku pandemii widoczna była znaczna przewaga respondentów, których sytuacja zawodowa pogorszyła się w konsekwencji COVID-19 nad tymi, którzy mogli liczyć na lepsze warunki. W najnowszym badaniu odsetek obu grup wśród badanych okazał się być do siebie zbliżony. O ile więc gospodarcze skutki pandemii odbiły się na części pracowników w postaci np. większego stresu, pogorszenia warunków zatrudnienia czy utraty pracy, o tyle po dwóch latach nowej normalności ich skala wyraźnie złagodniała.

W stosunku do początku pandemii COVID19.png

Trwałe zmiany i rosnąca liczba ofert zatrudnienia

W przekazach na temat rynku pracy w Polsce od początku 2021 roku coraz częściej spotkać można się z informacjami na temat rosnącej aktywności pracodawców, wynikającej z niedostatecznej liczby kandydatów. Liczbę tę potwierdzają wyniki zaobserwowane na Pracuj.pl. W 2021 roku pracodawcy zamieścili aż 974 294 oferty pracy, co było zdecydowanie najwyższym wynikiem w historii serwisu. Bardzo dużą aktywność rekrutacyjną firm zaobserwować można było także w pierwszych dwóch miesiącach 2022 roku.

Ocena obecnej sytuacji na rynku pracy.png

Ponad połowa badanych Pracuj.pl zgadza się z opinią, że na rynku pracy pojawia się coraz więcej ofert zatrudnienia. Jednocześnie jednak odpowiedzi wskazują, że tzw. rynek pracownika panuje według respondentów tylko w części branż. 38% pracowników i kandydatów uważa, że w ich specjalizacji pojawia się coraz więcej ofert zatrudnienia, a przeciwną opinię wyraża tylko nieco mniej, bo 36% respondentów. Jak podkreśla Agnieszka Bieniak, Dyrektorka HR w Grupie Pracuj, rozmawiając o dużym zapotrzebowaniu na kadry czy coraz odważniejszych oczekiwaniach kandydatów wobec pracodawców, można spostrzec ogromną różnicę w stosunku do pierwszych miesięcy pandemii.

Porównywanie tych dwóch perspektyw jest ważne, bo z jednej strony pozwala jeszcze bardziej docenić obecną sytuację na rynku pracy, a z drugiej wyciągać odpowiednie wnioski. Kandydaci i pracownicy coraz bardziej optymistycznie odnoszą się do swoich perspektyw zawodowych, odważniej negocjują oczekiwane warunki, na co wpłynęła także rosnąca inflacja w Polsce i zmiany obciążeń podatkowych. Choć nie każdy z kandydatów odczuwa bezpośrednio wzrost liczby ofert pracy, są świadomi ogólnej pozytywnej koniunktury, związanej z zapotrzebowaniem na pracowników

- komentuje Agnieszka Bieniak.

Mimo, że obserwowany od kilkunastu miesięcy wzrost aktywności rekrutacyjnej pracodawców nie jest osobiście odczuwany przez część kandydatów, ich zdecydowana większość zgadza się z tym, że pandemia na trwałe zmienia sposoby wykonywania pracy. Taką opinię wyraża 73,5% respondentów Pracuj.pl, co stanowi bardzo podobny wynik do zaobserwowanego po roku wpływu COVID-19 na rynek. Obok pracy zdalnej i hybrydowej do naszego życia jako trwałe elementy zawodowego krajobrazu dołączyły m.in. rekrutacja zdalna, nowe sposoby wykonywania obowiązków czy inne oczekiwania kierowane w stosunku do pracodawców.

Coraz bardziej pewni siebie

W postawach kandydatów obserwowanych po dwóch latach pandemii zauważyć można ostrożny optymizm i większą asertywność w obszarze oczekiwanych warunków zatrudnienia czy informacji otrzymywanych już na etapie rekrutacji. Choć często przywoływana presja płacowa nie jest zjawiskiem obecnym w miejscach pracy części kandydatów, niewątpliwie wpływa ona na mobilność zawodową i sposób postrzegania procesu zmiany pracy.

W badaniu na dwulecie pandemii 38% respondentów wyraziło opinię, że znalezienie nowej pracy jest trudniejsze, niż przed pojawieniem się COVID-19. To dwukrotnie mniej, niż w kwietniu 2020 roku oraz o 28% mniej, niż po roku pandemii. W czterech kolejnych pomiarach Pracuj.pl sukcesywnie malała także liczba badanych skłonnych przyjąć pracę wymagającą niższych kwalifikacji, niż te przez nich posiadane – obecnie gotowość zgłasza 40% badanych.

Co zniechęca do aplikowania w pandemii

Świadomość silniejszej pozycji kandydatów na rynku pracy odzwierciedla się także w ich podejściu do oczekiwań finansowych. W marcu 2022 roku na obniżenie wymagań wobec płacy gotowych było zaledwie 18% badanych. Dla porównania w kwietniu 2020 roku, czyli w okresie największych obaw o kondycję rynku pracy, taką gotowość deklarowało 29%.

Rosnąca rywalizacja o kadry w wielu branżach przekłada się na zmieniające się podejście kandydatów do procesu starania się o pracę, a także czynniki zniechęcające ich do aplikowania o pracę. Wśród tych ostatnich badani wskazali kwestie związane z otwartą komunikacją pracodawcy: treść ogłoszenia niezgodną z nazwą stanowiska (52%), zbyt mało szczegółowy opis roli (48%), a także brak informacji o oferowanych zarobkach (44%).

Trzeci wymieniony czynnik jest szczególnie ważny w kontekście obecnej debaty o rosnącej postpandemicznej presji płacowej w Polsce, która towarzyszy m.in. inflacji i rywalizacji firm o kadry w części branż. Te oczekiwania kandydatów przynajmniej częściowo zaczęły przekładać się na postawy pracodawców obserwowane przez badanych. Według 47% respondentów firmy częściej, niż parę lat temu podają oferowane zarobki w ofertach. Jednocześnie jednak presja płacowa nie przekłada się według badanych na sytuację we wszystkich specjalizacjach.

Warto zwrócić uwagę na fakt, że znacząca grupa badanych zniechęca się do rekrutacji z powodu zbyt skomplikowanego procesu aplikowania o pracę. Blisko co czwarty badany przyznaje, że zrezygnowałby z interesującej go wstępnie oferty, jeśli oczekiwano by w niej wypełniania dodatkowych formularzy oprócz przesłania CV.

Przed rekruterami na dobre otworzyły się nowe metody i możliwości rekrutowania, a kandydaci są bardziej świadomi swoich potrzeb i oczekiwań, do których można dostosować programy rekrutacyjne. Jednocześnie dziś kandydaci podchodzą do szukania pracy bardziej świadomie. Aplikują do mniejszej liczby miejsc naraz, szukają w ofertach konkretnych informacji, śledzą raporty o zapotrzebowaniu branż na pracowników. Dlatego rekrutacja w nowej rzeczywistości, ukształtowanej po dwóch latach pandemii, powinna być jeszcze bardziej przejrzysta, zrozumiała i dostosowana do profilu poszukiwanych kandydatów

– mówi Agnieszka Bieniak.

Nowa praca w pandemii

Polepszająca się sytuacja kandydatów i coraz lepsze warunki zatrudnienia oferowane w części branż okazały się sporą zachętą do zmiany pracy dla wielu osób. Aż 43% respondentów Pracuj.pl deklaruje, że między marcem 2020 roku a lutym 2022 roku rozpoczęli pracę w nowym miejscu. Proces wejścia do nowego miejsca zatrudnienia w czasach pandemii zazwyczaj bywa prowadzony sprawnie, choć części pracowników trudniej jest przywiązać się obecnie do pracodawcy czy zbudować bliskie relacje ze współpracownikami.

Pandemiczne okoliczności niewątpliwie doprowadziły do ewolucji procesu wdrażania nowych pracowników (onboardingu) w wielu firmach. Do zmian zaliczyć można m.in. przenoszenie znacznej części związanych z tym procedur do formuły online czy wirtualne integracje nowych osób z zespołem, ale też choćby znaczne ograniczenie możliwości bezpośrednich spotkań. Warto zauważyć, że 24% respondentów, którzy rozpoczęli nową pracę w pandemii, odbyło proces onboardingu w pełni lub w większości zdalnie. To wciąż mniejszość, jednak wynik znacznie wyższy, niż możliwy do przewidzenia przed pojawieniem się COVID-19.

Jak badani, którzy podjęli nową pracę w tych okolicznościach, oceniają jakość wdrożenia? Dominują głosy pozytywne lub neutralne. 61% respondentów z tej grupy ocenia, że ich pracodawca sprawnie wprowadził ich w nowe obowiązki i życie firmy. Niewiele mniej, bo 58% twierdzi, że w momencie wprowadzania otrzymali wszystkie najważniejsze informacje, potrzebne potem w firmie.

Odpowiedzi respondentów zdają się wskazywać, że po dwóch latach nowej normalności większości nowych pracowników udaje się zbudować dobre relacje ze współpracownikami. Z takim stwierdzeniem zgadza się blisko 3 na 4 badanych z tej grupy, a tylko co dziewiąty nie zgadza się z taką opinią.

Nie oznacza to jednak, że dołączanie do organizacji w takich okolicznościach nie wiąże się z trudnościami. Blisko połowa (46%) badanej grupy przyznaje na podstawie własnych doświadczeń, że wejście do nowego środowiska zawodowego w pandemii jest większym wyzwaniem, niż przed jej wybuchem. Jak komentuje Agata Grzejda, ekspertka ds. Komunikacji Wewnętrznej w Grupie Pracuj, firmy mogą skutecznie wspierać nowych pracowników w tych okolicznościach.

Jednym ze szczególnie ważnych narzędzi w obliczu wzmożonej pracy zdalnej czy też rzadszych kontaktów ze współpracownikami jest aktywna, angażująca i zrozumiała komunikacja wewnętrzna. Sprawny onboarding kadr w okolicznościach pracy na odległość ma zupełnie inny charakter. Wymaga on wykorzystania odpowiednich narzędzi online, przygotowania procedur, wyszkolenia specjalistów HR. Już po wstępnym wdrożeniu pracownik powinien mieć dostęp do cyklicznych informacji o życiu firmy, np. w postaci newslettera, telekonferencji ze współpracownikami, grup zainteresowań czy mniej formalnych wydarzeń

- podsumowuje Agata Grzejda.